Atık Kağıt Nedir?
Atık kağıt geri dönüşüm döngüsünde hammadde olarak kabul edilir. Herhangi bir
kullanım alanında fonksyinonu tamamlayarak kullanılamayacak halde olduğu için
elden çıkarılarak atılan tüm kağıt çeşitleri ve kartonlar atık kağıt olarak
kabul edilir. Bunun yanında gazete matbaalarından çıkan hatalı gazete baskıları
ve baskı fazlası gazete kağıtları da atık kağıtlar olarak görürler. Buna
karşılık tek kullanım için tasarlanmış emici kağıtlar ve hijyen amaçlı
kullanılan kağıtlar hijyen ve sağlık nedenlerinden dolayı geri
dönüştürelemedikleri için atık kağıt olarak kabul edilmezler.
Neden Geri Dönüşüm?
Kağıt geri dönüşümü uygulanabilirlik açısından en kolay olan maddedir. Kağıt ve
ambalaj atıkları atık zincirinde büyük miktarda yer alırlar. Bu yüzden geri
dönüşümleri çevreye büyük ölçüde fayda getirecektir. Zira üretimi sırasında yok
olan ağaç ve doğal kaynakların başında enerji tasarrufu ihtiyacı en aza
indirgenecek ve atık olarak elden çıkarılması gereken kağıt miktarı da
azaltılarak çöp alanlarının dolması engellenecektir.
Sağlıklı bir geri dönüşümün oluşabilmesi için bireylerin koyacağı katkı
yadsınamaz. Kağıdın başarıyla geri dönüştürülebilmesi için en öncelikle yeteri
miktarda atık kağıdın toplanabilmesi gerekmektedir ki dönüşüm işlemi ekonomik
olarak tamamlanabilsin...Buna ek olarak atık kağıtların biriktirilmesi sırasında
diğer atık türleriyle temasa girmemeleri ve dolayısıyla kirletilmemeleri
gerekmektedir.Atık kağıtlar yemek atıkları, plastik, metal ve diğer çöp
atıklarından ayrı bir yerde biriktirilmelidir.
Geri Dönüşüm İşlemi:
Atık olarak toplanan kağıtlar fabrikada çeşitli temizleme işleminden
geçirilirler. Çoğunlukla zımba telleriyle toplanmış atık kağıtlar böylelikle
zımba tellerinden arınarak diğer işlemlere hazır hale gelirler. Daha sonraki
işlem kağıt üzerinde bulunan mürekkep ve yapıştırıcı maddelerin yok edilerek
kağıdın geri dönüştürülme işlemine hazır hale getirilmesi sağlanır(Bu aşamada
elde edilen mürekkep fazla sudan arındırılarak tekrar kullanılacak hale
getirilmektedir). Arıtma ,ağartma ve renk silme işlemleriyle renkli olan
kağıtların renklerinden arınması sağlanarak kağıdın her türlü üretim için hazır
hale getirilmesi sağlanır. Kağıt üretimi renk ve kullanım amaçlarına göre
farklılık gösterdiği için uygulanacak ön işlemler de farklılık gösterebilir.
Örneğin beyaz kağıt üretimi için atık kağıtların hem artıma, renk silme hem de
ağartma işleminden özenle geçirilmesi gerekmektedir.
Temizlenmiş ve arıtılmış kağıt hamuru üretim için hazır hale getirildikten sonra
seri üretime başlanır. Bu aşamaya kadar elde edilen ya tek başına kullanılır ya
da içine saf ağaç lifi ilave edilerek karıştırılabilir. Bu tamamen
üretim/kullanım amacına bağlıdır.
Hazırlanan kağıt hamuru %99.5 i su olacak olacak şekilde su ve üretim için
gerekli çeşitli kimyasallarla karıştırılarak kağıt üretim makinesine gönderilir.
Bu sırada su hamurdan çekilmeye başlar ve lifler birbirine bağlanarak tabaka
oluştururlar. Bu tabakadaki su bir sonraki aşamada yüksek ısıdaki metal
silindirle kurutularak ve düzleştirilerek kağıdı oluştururlar. Böylelikle kağıt
kullanıma hazır hale gelmiş olur. Bu aşamada üretilmek istenen amaç kapsamında
kağıda son rötuşlar yapılarak kullanıma hazır hale getirilir.
Atık Kağıt Geri Dönüşümünün Çevre Üzerindeki Etkileri:
Atık kağıt geri dönüşümü normal şartlardaki bir kağıt üretimi için gerekli olan
su ihtiyacını yüzde 60 oranında azaltırken, enerji ihtiyacını da yüzde 40
oranında azaltmayı başarabilmektedir.
Uygulanan ülkelerde, hava kirliliğinde yüzde 74 azalma görülürken, su
kirliliğinin de bu üretime bağlı olarak yüzde 35 düştüğü gözlemlenmiştir.
Buna ek olarak bertaraf etme sorunu da ortadan kalkarak , geri dönüşüm için
kullanılan her ton kağıdın en az 30000 litre su tasarrufu ve 3000-4000 Kwh
enerji tasarrufu yaptığı gözlemlenmiştir. Geri dönüşüm aslında ekonomi için de
canlanma demek olabiliyor. Zira bu yerel endüstrinin gelişmesi ve yeni iş
olanaklarının da oluşması demek oluyor.
Kağıt üretiminin geri dönüştürülerek yapıldığı ortamlarda enerji tüketiminin
yüzde 28 ile 70 arasında azaldığı ve her ton geri dönüştürülmüş kağıdın 4 varil
petrol tasarrufu yaptığı belirlenmiştir
İyi organize edilmiş bir toplama sistemi belediyelerin katı atık toplama
yüklerini hafifleteceği gibi, çöplüklerde bertaraf edilmesi işlemini de
önleyecektir. Ayrıca, üretimin atık kağıt kullanılarak yapılması halinde imalat
için gerekli olan su ve kimyevi maddelerin daha az kullanılacak olması Çevre Korunması açısından son derece önemlidir.
Orman Kaynakları Açısından;
Türkiye'de orman kaynakları kağıt üretimine paralel olarak gelişmemekte, bu
yüzden kağıt sanayi için hammadde sıkıntısı doğmaktadır. 1 ton kağıt üretimi
için takriben 3 m³ ağaca ihtiyaç vardır ki, atık kağıdın değerlendirilebilmesi
ile odun kullanımı sınırlandırılabilmektedir.
İstatistiklere Bakıldığında;
Atık kağıt kullanılmaması halinde; Türkiye'de günde 175 hektar, Dünya'da ise her
dakikada 110 bin hektar orman yok olmakta. Bunun getireceği doğa tahribatı ve
ekolojik dengeye verdiği zarar ise hiçbir ekonomik bedelle ödenmeyecek kadar
ağırdır.
20 yaşındaki ağaçtan 60 kg. kağıt elde edilirken, 150 kg. atık kağıttan 100 /
140 kg. mamul kağıt/ karton elde etmek mümkün olmaktadır.